صادق ضیائیان، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوای سازمان هواشناسی کشور، در گزارشی جامع، آخرین وضعیت جوی ایران را تشریح کرد. با توجه به نزدیک شدن به اوج تابستان، برخی مناطق کشور از روز یکشنبه ۲۲ تیر ۱۴۰۴ شاهد ناپایداری‌های جوی، از جمله رگبار، رعد و برق و وزش باد شدید خواهند بود. این گزارش به بررسی جزئیات این پیش‌بینی‌ها، مناطق تحت تأثیر، و توصیه‌های لازم برای مدیریت مخاطرات جوی می‌پردازد.

وضعیت جوی روز یکشنبه ۲۲ تیر

روز یکشنبه، ۲۲ تیر ۱۴۰۴، برخی مناطق ایران شاهد افزایش ابر، رگبار، رعد و برق و وزش باد شدید خواهند بود. این شرایط در استان‌های زیر پیش‌بینی می‌شود:

• شمال غرب: آذربایجان شرقی، اردبیل و زنجان.

• شمال: مازندران.

• البرز مرکزی: قزوین، البرز، تهران و سمنان (ارتفاعات و دامنه‌ها).

• زاگرس مرکزی: چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، جنوب و غرب اصفهان.

• جنوب و جنوب شرق: مرکز و جنوب کرمان، شمال و شرق هرمزگان، بخش‌هایی از جنوب سیستان و بلوچستان، و مناطقی از فارس.

این ناپایداری‌ها به دلیل فعالیت سامانه‌های جوی فصلی و نفوذ جریانات مرطوب به مناطق کوهستانی و مرتفع ایجاد می‌شود. رگبارها در برخی نقاط ممکن است شدید باشد و خطر سیلاب‌های محلی را افزایش دهد.

پیش‌بینی روز دوشنبه ۲۳ تیر

ناپایداری‌های جوی در روز دوشنبه، ۲۳ تیر، ادامه می‌یابد، اما با شدت و گستردگی کمتر. مناطق زیر تحت تأثیر قرار می‌گیرند:

• البرز مرکزی: ارتفاعات قزوین، البرز، تهران و سمنان.

• شمال: نیمه غربی مازندران.

• زاگرس مرکزی: چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، جنوب و غرب اصفهان، شرق لرستان.

• جنوب: مرکز و جنوب فارس، شمال و غرب هرمزگان.

این شرایط نشان‌دهنده تداوم فعالیت سامانه بارشی در مناطق کوهستانی و مرتفع است. وزش باد شدید در برخی از این مناطق می‌تواند مخاطراتی مانند کاهش دید و اختلال در تردد ایجاد کند.

چشم‌انداز روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه

روز سه‌شنبه، ۲۴ تیر، بارش‌ها به‌صورت پراکنده در برخی مناطق محدود می‌شود. شمال آذربایجان غربی و ارتفاعات زاگرس مرکزی همچنان شاهد بارش‌های خفیف خواهند بود. اما از روز چهارشنبه، ۲۵ تیر، آسمان در اغلب مناطق ایران صاف تا کمی ابری خواهد بود. این تغییر به دلیل تضعیف سامانه‌های بارشی و استقرار هوای پایدار رخ می‌دهد.

وزش باد شدید و گردوخاک

طی سه روز آینده (۲۲ تا ۲۴ تیر)، وزش باد شدید در مناطق زیر پیش‌بینی می‌شود:

• شمال شرق و شرق: خراسان شمالی، رضوی و جنوبی.

• جنوب شرق: سیستان و بلوچستان، شرق کرمان.

• دامنه‌های جنوبی البرز: تهران، البرز، قزوین، سمنان.

• مرکز و جنوب: بخش‌هایی از اصفهان، یزد و فارس.

این وزش باد در مناطق مستعد، مانند دشت‌های خشک و بیابانی، می‌تواند گردوخاک را بلند کرده و کیفیت هوا را کاهش دهد. این پدیده به‌ویژه در مناطق شرقی و جنوب شرقی کشور، که با اقلیم خشک مواجه‌اند، خطرناک‌تر است.

وضعیت جوی پایتخت

در تهران، روز یکشنبه ۲۲ تیر، آسمان کمی ابری تا نیمه‌ابری خواهد بود. در برخی ساعات، افزایش ابر، رگبار، رعد و برق، وزش باد شدید و احتمال گردوخاک پیش‌بینی می‌شود. دمای هوای تهران در این روز بین ۲۴ تا ۳۷ درجه سانتی‌گراد خواهد بود. این شرایط می‌تواند برای فعالیت‌های شهری، به‌ویژه تردد و کشاورزی، چالش‌برانگیز باشد.

تحلیل علل ناپایداری‌های جوی

تأثیر سامانه‌های فصلی

ناپایداری‌های جوی در تیرماه به دلیل نفوذ جریانات مرطوب از دریای خزر و خلیج فارس به مناطق کوهستانی ایجاد می‌شود. ارتفاعات البرز و زاگرس به دلیل موقعیت جغرافیایی، مستعد دریافت این جریانات هستند. این پدیده در تابستان معمولاً به‌صورت رگبارهای محلی و کوتاه‌مدت ظاهر می‌شود.

نقش تغییرات اقلیمی

تغییرات اقلیمی، از جمله افزایش دما و تغییر الگوهای بارشی، شدت و فراوانی ناپایداری‌های جوی را افزایش داده است. رگبارهای ناگهانی و وزش باد شدید در تابستان، که در گذشته کمتر مشاهده می‌شد، اکنون به پدیده‌ای رایج تبدیل شده است.

مخاطرات جوی و توصیه‌ها

خطر سیلاب‌های محلی

رگبارهای شدید در مناطق کوهستانی می‌توانند منجر به سیلاب‌های محلی شوند. ساکنان مناطق البرز و زاگرس مرکزی باید از توقف در مسیر رودخانه‌ها و مسیل‌ها خودداری کنند. مقامات محلی نیز باید آمادگی لازم برای مدیریت سیلاب را داشته باشند.

کاهش کیفیت هوا

وزش باد شدید و گردوخاک در مناطق شرقی و مرکزی می‌تواند کیفیت هوا را کاهش دهد. افراد دارای بیماری‌های تنفسی، مانند آسم، باید در روزهای بادی از حضور غیرضروری در فضای باز پرهیز کنند. استفاده از ماسک و بسته نگه داشتن پنجره‌ها توصیه می‌شود.

اختلال در تردد

وزش باد شدید ممکن است دید رانندگان را کاهش دهد و تردد در جاده‌های بیابانی را خطرناک کند. رانندگان باید با احتیاط حرکت کرده و از سرعت غیرمجاز خودداری کنند.

نقش سازمان هواشناسی در مدیریت بحران

مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا، با ارائه گزارش‌های دقیق، نقش کلیدی در کاهش خسارات جوی ایفا می‌کند. اطلاع‌رسانی به‌موقع به کشاورزان، رانندگان و ساکنان مناطق پرخطر می‌تواند از خسارات مالی و جانی جلوگیری کند. تقویت زیرساخت‌های هواشناسی، مانند ایستگاه‌های راداری، می‌تواند دقت پیش‌بینی‌ها را افزایش دهد.

تأثیرات اقتصادی و اجتماعی

ناپایداری‌های جوی بر بخش‌های مختلف اقتصاد، به‌ویژه کشاورزی و حمل‌ونقل، تأثیر می‌گذارند. رگبارهای شدید می‌توانند به محصولات کشاورزی آسیب برسانند، در حالی که وزش باد و گردوخاک تردد و فعالیت‌های تجاری را مختل می‌کند. برنامه‌ریزی دقیق برای مدیریت این مخاطرات ضروری است.

چشم‌انداز جوی روزهای آینده

با ورود به اواخر تیرماه، انتظار می‌رود شرایط جوی پایدارتر شود. آسمان صاف تا کمی ابری در اکثر مناطق، فرصت مناسبی برای فعالیت‌های کشاورزی و عمرانی فراهم می‌کند. با این حال، نظارت مستمر بر تغییرات جوی، به‌ویژه در مناطق مستعد گردوخاک، همچنان ضروری است.

آمادگی در برابر ناپایداری‌های جوی

پیش‌بینی‌های جوی تیر ۱۴۰۴ نشان‌دهنده موجی از ناپایداری‌ها در مناطق مختلف ایران است. رگبار، رعد و برق و وزش باد شدید در شمال، مرکز و جنوب کشور می‌تواند چالش‌هایی برای ساکنان و مشاغل ایجاد کند. اطلاع‌رسانی به‌موقع سازمان هواشناسی و رعایت توصیه‌های ایمنی، از جمله پرهیز از توقف در مسیل‌ها و استفاده از تجهیزات محافظتی در برابر گردوخاک، می‌تواند خسارات را به حداقل برساند. سیاست‌گذاران و شهروندان باید با همکاری، برای مدیریت این مخاطرات آماده شوند.