خشونت خیابانی: زنگ خطر برای جامعه ویدیوهای تلخ زورگیری، خفت‌گیری و درگیری‌های خیابانی در شهرها، به‌ویژه پایتخت، بار دیگر توجه‌ها را به پدیده اراذل و اوباش جلب کرده است. این رفتارهای خشونت‌آمیز نه‌تنها امنیت جامعه را تهدید می‌کند، بلکه ریشه‌هایی عمیق در روان و تربیت افراد دارد. قربانیان این خشونت‌ها با آسیب‌های روانی ماندگار، کاهش […]
خشونت خیابانی: زنگ خطر برای جامعه
ویدیوهای تلخ زورگیری، خفت‌گیری و درگیری‌های خیابانی در شهرها، به‌ویژه پایتخت، بار دیگر توجه‌ها را به پدیده اراذل و اوباش جلب کرده است. این رفتارهای خشونت‌آمیز نه‌تنها امنیت جامعه را تهدید می‌کند، بلکه ریشه‌هایی عمیق در روان و تربیت افراد دارد. قربانیان این خشونت‌ها با آسیب‌های روانی ماندگار، کاهش اعتماد اجتماعی و احساس ناامنی روبه‌رو می‌شوند. در این مقاله، ریشه‌های روان‌شناختی و نقش اختلال شخصیت ضداجتماعی را بررسی می‌کنیم.
اختلال شخصیت ضداجتماعی: محرک رفتارهای بزهکارانه
دکتر حسین ابراهیمی مقدم، روان‌شناس، در گفت‌وگو با تسنیم توضیح داد: افرادی با اختلال شخصیت ضداجتماعی اغلب نسبت به رنج دیگران بی‌تفاوتند و نگرشی طمع‌کارانه دارند. ویژگی‌هایی مانند دروغ‌گویی، دزدی، تقلب و حتی خشونت‌های شدید در آن‌ها شایع است. به گفته وی، تعامل با این افراد می‌تواند خطرناک باشد، زیرا بسیاری از آن‌ها به مجرمان حرفه‌ای تبدیل شده و مشکلات اجتماعی و قانونی ایجاد می‌کنند.
رفتارهای بی‌منطق: نشانه کلیدی شخصیت ضداجتماعی
این افراد اغلب رفتارهایی تکانشی و بی‌منطق دارند، مانند چاقوکشی، فحاشی، جعل یا اختلاس. دکتر ابراهیمی مقدم می‌گوید: «وقتی از آن‌ها پرسیده می‌شود چرا به بانک دستبرد زدی، ممکن است پاسخ دهند: چون پول آنجا بود!» این استدلال‌های سطحی، همراه با بی‌رحمی، بی‌شرمی و بی‌اعتنایی به محبت دیگران، آن‌ها را غیرقابل پیش‌بینی و گاهی ترسناک می‌کند. برخی سابقه‌دار نیستند، اما بسیاری در نهایت به این مسیر کشیده می‌شوند.
ریشه‌ها در کودکی: از اختلال سلوک تا شخصیت ضداجتماعی
به گفته این روان‌شناس، تا پیش از ۱۸ سالگی، این رفتارها به‌عنوان اختلال سلوک شناخته می‌شود. نشانه‌ها در کودکی شامل دروغ‌گویی مکرر، پرخاشگری، دزدی‌های کوچک و تخریب اموال است. در بزرگسالی، این ویژگی‌ها به فریب‌کاری، تحریک‌پذیری و بی‌مسئولیتی تبدیل می‌شود. نکته نگران‌کننده این است که پشیمانی آن‌ها اغلب غیرواقعی و فریبکارانه است، زیرا وجدان فعالی ندارند و گاهی به جرایم خود افتخار می‌کنند.
عوامل شکل‌گیری: ژنتیک، مغز و محیط
مطالعات نشان می‌دهند که مشکلات یادگیری اجتماعی، نقص در انگیختگی هیجانی و حتی عوامل ژنتیکی در بروز رفتارهای بزهکارانه نقش دارند. عملکرد مغزی این افراد نیز ممکن است مختل باشد. کودکی پرتنش، فرار از مدرسه و ارتباط با افراد بزهکار، این رفتارها را تشدید می‌کند. پیشگیری از این مسیر مخرب باید از سنین پایین آغاز شود.
ضرورت حضور روان‌شناسان در مدارس و مهدکودک‌ها
دکتر ابراهیمی مقدم تأکید کرد: حضور روان‌شناسان در مهدکودک‌ها و مدارس برای تشخیص زودهنگام و مداخله ضروری است. این افراد اغلب نمی‌توانند ارتباط بین رفتار و پیامد آن را درک کنند، به‌ویژه اگر فاصله زمانی بین جرم و مجازات طولانی باشد. آموزش مهارت‌های اجتنابی و تفکر نقادانه از کودکی می‌تواند از این مشکلات جلوگیری کند.
خطر مضاعف: الکل و مواد مخدر
مصرف الکل و مواد مخدر در افراد با شخصیت ضداجتماعی بسیار خطرناک است. به گفته این متخصص، این مواد کنترل را از بین برده و می‌توانند توهم و هذیان ایجاد کنند، که رفتارهای بزهکارانه را شدیدتر و خطرناک‌تر می‌کند.
جلب توجه و نمایش قدرت: ویژگی اراذل و اوباش
افراد با این اختلال اغلب به جلب توجه و نمایش قدرت علاقه دارند. استفاده از تاتوهای عجیب، الفاظ رکیک و خشونت بی‌دلیل (حتی پس از تسلیم قربانی) نشان‌دهنده مشکلات شناختی و عصبی است. این رفتارها تصویری از «لات بودن» یا «قهرمان بودن» در ذهن آن‌ها می‌سازد.
پیشگیری: آموزش مهارت‌های اجتماعی از کودکی
بهترین راه پیشگیری، آموزش مهارت‌های دوستیابی، تفکر نقادانه و رفتارهای اجتنابی از سنین پایین است. رصد دقیق وضعیت روانی کودکان در مهدکودک و مدرسه می‌تواند از تبدیل شدن آن‌ها به اراذل و اوباش در بزرگسالی جلوگیری کند.
نظر شما چیست؟
آیا فکر می‌کنید آموزش زودهنگام می‌تواند از اختلال شخصیت ضداجتماعی جلوگیری کند؟ راهکار شما برای کاهش خشونت‌های خیابانی چیست؟ نظرات خود را در بخش کامنت‌ها به اشتراک بگذارید!
