زنگ خطر مصرف دخانیات برای سلامت جامعه تبلیغات پنهان، ویپ‌های سمی و سیگارهای الکترونیک ریه‌های نسل جوان ایران را هدف گرفته‌اند. به گزارش روزنامه رمز اقتصاد، مصرف سالانه ۷۰ میلیارد نخ سیگار و رشد بی‌سابقه مصرف نیکوتین، زنگ خطری جدی برای سلامت جامعه است. حدود ۱۲ میلیون ایرانی در دام دخانیات گرفتارند. این مقاله به […]
زنگ خطر مصرف دخانیات برای سلامت جامعه
تبلیغات پنهان، ویپ‌های سمی و سیگارهای الکترونیک ریه‌های نسل جوان ایران را هدف گرفته‌اند. به گزارش روزنامه رمز اقتصاد، مصرف سالانه ۷۰ میلیارد نخ سیگار و رشد بی‌سابقه مصرف نیکوتین، زنگ خطری جدی برای سلامت جامعه است. حدود ۱۲ میلیون ایرانی در دام دخانیات گرفتارند. این مقاله به بررسی حقیقت مرگبار سیگار الکترونیک، تبلیغات فریبنده و نیاز به نظارت می‌پردازد.
صنعت دخانیات و تسخیر ذهن نسل جوان
در حالی که مصرف محصولات فرهنگی کاهش یافته، صنعت دخانیات با تاکتیک‌های نوین، ذهن و بازار نسل جوان را هدف قرار داده است. ویپ‌های رنگارنگ، سیگارهای الکترونیک با شعار «آینده بدون دود» و کیسه‌های نیکوتین بی‌صدا، همراه با تبلیغات پنهان در سریال‌ها و شبکه‌های اجتماعی، نوجوانان را در معرض نیکوتین قرار داده‌اند. این روند نگران‌کننده، بدون نظارت جدی، سلامت آینده کشور را تهدید می‌کند.
رشد کارخانه‌های دخانیات در ایران
شریف ترکمن‌نژاد، مشاور علمی جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران، در گفت‌وگو با رمز اقتصاد اظهار داشت: «تعداد کارخانه‌های دخانیات از ۶ تا ۸ در دهه‌های گذشته به بیش از ۳۶ کارخانه رسیده است.» او افزود: «هم‌اکنون ۷۰ میلیارد نخ سیگار در سال در ایران تولید و مصرف می‌شود و حدود ۱۲ میلیون نفر مصرف‌کننده دخانیات هستند.» این رشد، نشان‌دهنده نفوذ گسترده صنعت دخانیات است.
تبلیغات پنهان: نقش رسانه و سینما
صنعت دخانیات به‌صورت هوشمند در فضای مجازی، خیابان‌ها، قهوه‌خانه‌ها و سینمای خانگی عمل می‌کند. ترکمن‌نژاد توضیح داد: «در سریال‌های پرمخاطب پلتفرم‌های خانگی، شخصیت‌های محبوب سیگار می‌کشند که این تبلیغ پنهان، تأثیر مستقیمی بر نوجوانان دارد.» او افزود: «صنعت دخانیات احساساتی مانند خشم، اضطراب، شادی و غرور را با سیگار و قلیان گره زده تا آن‌ها را به ابزار مواجهه با احساسات تبدیل کند. آموزش‌های مدرسه در برابر این تصاویر بی‌اثر می‌شود.»
خطر ویپ و کیسه‌های نیکوتین در فضای مجازی
به گفته ترکمن‌نژاد، جست‌وجوی واژه‌هایی مانند «ویپ» یا «vape» در اینستاگرام، توییتر و تیک‌تاک، صدها صفحه تبلیغاتی را نشان می‌دهد. محصول جدید کیسه‌های نیکوتین که بین لثه و لب قرار می‌گیرند، به‌صورت مخفیانه نیکوتین آزاد می‌کنند. این محصول خطرناک، به‌ویژه توسط زنان جوان به‌عنوان راهی «بی‌سر و صدا» تبلیغ شده و نوجوانان را هدف قرار می‌دهد.
شکست ایران در کنترل دخانیات
ایران در سه حوزه کلیدی کنترل دخانیات موفق نبوده است:
-
افزایش مالیات مؤثر بر دخانیات: مالیات ناچیز، مصرف را کاهش نداده است.
-
خدمات ترک دخانیات: دسترسی به این خدمات محدود است.
-
پویش‌های عمومی: کمپین‌های مقابله با دخانیات تأثیرگذار نبوده‌اند.
در برخی کشورها، ۱۰٪ افزایش قیمت، مصرف را ۸٪ کاهش داده، اما در ایران، تورم اثر افزایش قیمت را خنثی کرده است.
نقش خطرناک رسانه و سینما در ترویج دخانیات
شرکت فیلیپ موریس در سال ۱۹۸۹ اعلام کرد که رسانه، سینما و شخصیت‌های مشهور ابزار طلایی تبلیغات هستند. کمپین «کابوی مارلبرو» نمونه‌ای موفق بود. به گزارش رمز اقتصاد، مطالعه دانشگاه الزهرا نشان می‌دهد صحنه‌های سیگار کشیدن در تلویزیون، سینما و سریال‌های خانگی ایران به‌طور نگران‌کننده‌ای افزایش یافته است. تبلیغات غیرمستقیم در فضای مجازی نیز بیش از ۳.۴ میلیارد بار بازدید داشته است.
سیاست‌گذاری جدید برای مقابله با دخانیات
از سال گذشته، با همکاری شورای عالی انقلاب فرهنگی، ۵ بسته سیاستی تدوین شده است. مهم‌ترین آن‌ها نظارت بر حضور دخانیات در فیلم‌ها، سریال‌ها و رسانه‌های مجازی است. تصویب اولیه انجام شده و در صورت ابلاغ در سال ۱۴۰۴، نهادهایی مانند ساترا، وزارت ارشاد و صداوسیما مکلف به جلوگیری از ترویج دخانیات خواهند شد.
فریب «آینده بدون دود»: خطر سیگار الکترونیک
شرکت‌های دخانیاتی مانند فیلیپ موریس و JTI سیگارهای الکترونیک را با شعار «آینده بدون دود» تبلیغ می‌کنند. اما بخار این محصولات حاوی نیکوتین، فلزات سنگین، فرمالدهید و مواد سرطان‌زا است. انواع رایج در ایران شامل:
-
IQOS: توتون را گرم می‌کند و نیکوتین آزاد می‌کند.
-
ویپ‌ها: مایع نیکوتینی را بخار می‌کنند.
-
پاد سیستم‌ها: کوچک و با نیکوتین غلیظ.
-
پادمادها: پیشرفته‌تر با کنترل دما.
مطالعات NEJM و The Lancet عوارضی مانند تحریک ریه، تنگی نفس و مشکلات قلبی را تأیید کرده‌اند.
واقعیت تلخ: تسلط شرکت‌های خارجی
به گزارش رمز اقتصاد، بیش از ۷۰٪ سیگارهای تولیدی در ایران متعلق به برندهای خارجی مانند فیلیپ موریس و بریتیش امریکن توباکو است. فروش ویپ و سیگار الکترونیک در اینستاگرام، تلگرام و سوپرمارکت‌ها بدون مجوز ادامه دارد.
بخار سمی، نه بی‌خطر
برخلاف تصور، بخار سیگار الکترونیک حاوی ۲۰ تا ۵۰ ماده مضر است. «ریه پاپ‌کورنی» نتیجه آسیب غیرقابل‌برگشت ریه از این بخار سمی است. هیچ نهادی ترکیبات این محصولات را نظارت نمی‌کند.
نظر شما چیست؟
آیا فکر می‌کنید نظارت بر تبلیغات دخانیات می‌تواند مصرف را کاهش دهد؟ راهکار شما برای محافظت از نسل جوان چیست؟ نظرات خود را در بخش کامنت‌ها به اشتراک بگذارید!
