چشم یکی از حساس‌ترین اعضای بدن است که هرگونه تغییر در آن می‌تواند نشان‌دهنده یک مشکل جدی باشد. سرطان شبکیه چشم یکی از نادرترین اما خطرناک‌ترین بیماری‌هایی است که اگر به‌موقع تشخیص داده نشود، ممکن است به تخلیه چشم و حتی در موارد پیشرفته‌تر، به گسترش سرطان در بدن منجر شود. این نوع سرطان، به‌ویژه […]
چشم یکی از حساس‌ترین اعضای بدن است که هرگونه تغییر در آن می‌تواند نشان‌دهنده یک مشکل جدی باشد. سرطان شبکیه چشم یکی از نادرترین اما خطرناک‌ترین بیماری‌هایی است که اگر به‌موقع تشخیص داده نشود، ممکن است به تخلیه چشم و حتی در موارد پیشرفته‌تر، به گسترش سرطان در بدن منجر شود. این نوع سرطان، به‌ویژه در کودکان شایع‌تر است و عوامل ژنتیکی در بروز آن نقش مهمی دارند. اما علائم این بیماری چیست؟ چگونه می‌توان آن را تشخیص داد و از پیشرفت آن جلوگیری کرد؟
سرطان شبکیه چشم چیست؟
سرطان شبکیه، که با نام رتینوبلاستوما (Retinoblastoma) نیز شناخته می‌شود، نوعی سرطان بدخیم است که در شبکیه چشم رشد می‌کند. این بیماری عمدتاً در کودکان زیر پنج سال دیده می‌شود و در صورت عدم درمان، می‌تواند به عصب بینایی و سایر اندام‌ها سرایت کند.
علائم سرطان شبکیه چشم
✅ لکه سفید در مردمک چشم (معروف به بازتاب چشم گربه)
✅ کاهش دید یا تاری دید غیرمنتظره
✅ قرمزی چشم و التهاب
✅ حرکات غیرطبیعی چشم‌ها (چپ شدن چشم‌ها یا استرابیسم)
✅ درد و تورم در ناحیه چشم
این علائم ممکن است در ابتدا خفیف باشند، اما به مرور زمان شدیدتر شده و مشکلات جدی‌تری ایجاد کنند.
چه عواملی باعث سرطان شبکیه چشم می‌شود؟
✅ ژنتیک و وراثت: اگر یکی از والدین دارای سابقه این بیماری باشد، احتمال انتقال آن به کودک تا ۵۰ درصد افزایش می‌یابد.
✅ جهش‌های ژنتیکی: برخی تغییرات در DNA می‌توانند باعث رشد غیرطبیعی سلول‌های شبکیه شوند.
✅ عوامل محیطی: قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی و سموم ممکن است خطر بروز این بیماری را افزایش دهد.
روش‌های تشخیص سرطان شبکیه چشم
👁 معاینه چشمی: پزشکان با استفاده از افتالموسکوپ می‌توانند نشانه‌های غیرطبیعی در شبکیه را مشاهده کنند.
👁 سونوگرافی چشم: این روش برای بررسی توده‌های سرطانی در شبکیه به‌کار می‌رود.
👁 MRI و سی‌تی‌اسکن: در موارد مشکوک، از تصویربرداری پیشرفته برای تشخیص میزان گسترش سرطان استفاده می‌شود.
👁 آزمایش ژنتیکی: در خانواده‌هایی که سابقه سرطان شبکیه دارند، آزمایش ژنتیکی برای بررسی جهش‌های ارثی توصیه می‌شود.
درمان‌های سرطان شبکیه چشم
🔹 شیمی‌درمانی: یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان که برای کوچک کردن تومور به‌کار می‌رود.
🔹 لیزر درمانی (فوتوکواگولاسیون): استفاده از لیزر برای از بین بردن سلول‌های سرطانی در مراحل اولیه.
🔹 کریوتراپی (انجماد سلول‌های سرطانی): در این روش، سلول‌های سرطانی با انجماد تخریب می‌شوند.
🔹 پرتودرمانی: برای درمان موارد پیشرفته‌تر که نیاز به کنترل رشد سلول‌های سرطانی دارد.
🔹 جراحی و تخلیه چشم: در موارد شدید که سرطان به بخش‌های دیگر چشم و بدن سرایت کرده است، تخلیه چشم تنها راه نجات بیمار خواهد بود.
آیا می‌توان از سرطان شبکیه پیشگیری کرد؟
🔸 معاینات منظم چشمی برای کودکان، به‌ویژه در خانواده‌های با سابقه این بیماری، بسیار ضروری است.
🔸 تشخیص زودهنگام، مهم‌ترین عامل در افزایش شانس درمان موفقیت‌آمیز است.
🔸 در صورت مشاهده هرگونه تغییر در رنگ یا ظاهر مردمک، حتماً به چشم‌پزشک مراجعه کنید.
جمع‌بندی
سرطان شبکیه چشم یک بیماری نادر اما خطرناک است که در صورت عدم درمان، ممکن است به تخلیه چشم منجر شود. شناخت علائم، انجام معاینات منظم و مراجعه سریع به پزشک، کلید اصلی در پیشگیری و درمان این بیماری است. اگرچه این سرطان بیشتر در کودکان مشاهده می‌شود، اما آگاهی از عوامل خطر و تشخیص زودهنگام می‌تواند جان بسیاری از بیماران را نجات دهد.
