خبرواقعی- روزنامه رمز اقتصاد بحران خاموش خودرو را محور صفحه اول قرار داد. مونتاژکاران پاسخگو نیستند، زنجیره تأمین مبهم است و نظارت پراکنده؛ فشار کمبود بر تعمیرگاهها و مصرفکنندگان روزبهروز سنگینتر میشود. بحران خاموش خودرو در خیابانها در حالی که خیابانهای کشور پر از خودروهای جدید و مونتاژی است، تأمین قطعات یدکی به چالشی جدی […]
خبرواقعی- روزنامه رمز اقتصاد بحران خاموش خودرو را محور صفحه اول قرار داد. مونتاژکاران پاسخگو نیستند، زنجیره تأمین مبهم است و نظارت پراکنده؛ فشار کمبود بر تعمیرگاهها و مصرفکنندگان روزبهروز سنگینتر میشود.
بحران خاموش خودرو در خیابانها
در حالی که خیابانهای کشور پر از خودروهای جدید و مونتاژی است، تأمین قطعات یدکی به چالشی جدی تبدیل شده.
بررسیهای میدانی چه نشان میدهد؟
بررسیهای میدانی نشان میدهد انبارهای رسمی خالی، بازار آزاد آشفته و مشتریان سردرگم هستند؛ وضعیتی که کارشناسان آن را «بحران خدمات پس از فروش» مینامند.
بازار لوازم یدکی وارد مرحله نگرانکننده شد
بازار لوازم یدکی خودرو در ایران طی ماههای اخیر وارد مرحلهای نگرانکننده شده است.
کمبود گسترده برای خودروهای مونتاژی
مشاهدات میدانی از تعمیرگاههای رسمی و بازار آزاد حکایت از کمبودهای گسترده، بهویژه برای خودروهای مونتاژی و مدلهای جدید دارد.
بلاتکلیفی مشتریان
مشتریانی که خودرویی با عمر کمتر از دو یا سه سال خریداری کردهاند، اکنون برای تعویض یک قطعه ساده روزها و گاهی هفتهها در بلاتکلیفی به سر میبرند.
افزایش هزینهها و خدشه به اعتماد عمومی
این وضعیت نه تنها هزینههای نگهداری خودرو را به شدت افزایش داده، بلکه اعتماد عمومی به صنعت خودروسازی داخلی را نیز خدشهدار کرده است.
ضعف در زنجیره تأمین قطعات
یکی از ریشههای اصلی این نابسامانی، ضعف آشکار در زنجیره تأمین قطعات است.
مراکز خدمات پس از فروش چه میگویند؟
مراکز خدمات پس از فروش شرکتهای خودروساز و مونتاژکار اغلب اعلام میکنند که قطعه مورد نیاز موجود نیست یا با تأخیر طولانی تأمین میشود.
مراجعه به بازار آزاد
در بسیاری موارد، مشتریان ناچار به مراجعه به بازار آزاد میشوند؛ بازاری که خود با کمبود قطعات اصلی دستوپنجه نرم میکند و این خلأ را با ورود کالاهای غیراستاندارد و قیمتهای نجومی پر کرده است.
تجربه تعمیرگاه در شرق تهران
در تعمیرگاهی در شرق تهران، مسئول پذیرش میگوید: «خودرویی که سال گذشته تحویل مشتری داده شده، حالا برای یک قطعه الکترونیکی یا مکانیکی ساده باید هفتهها منتظر بماند. ما مجبوریم مشتری را به خیابانهای اطراف بفرستیم، اما آنجا هم یا قطعه نیست یا قیمتش چند برابر شده.»
تکرار صحنه در شهرهای بزرگ
این صحنه در بسیاری از شهرهای بزرگ تکرار میشود و تعمیرکاران را در موقعیت دشواری قرار داده است: از یک سو نمیتوانند خودرو را تعمیر کنند و از سوی دیگر، نارضایتی مشتری متوجه آنها میشود.
هشدار اتحادیه فروشندگان لوازم یدکی
اتحادیه فروشندگان لوازم یدکی تهران بارها نسبت به این وضعیت هشدار داده و مکاتباتی رسمی با شرکتهای مونتاژکار داشته است.
بیتفاوتی مونتاژکاران
رئیس این اتحادیه تأکید میکند که تاکنون هیچ پاسخ مؤثری از سوی این شرکتها دریافت نشده و این بیتفاوتی، فشار را مستقیماً بر بازار آزاد و مصرفکننده نهایی وارد کرده است.
سکوت مونتاژکاران
سکوت مونتاژکاران در برابر مسئولیت قانونیشان برای تأمین پایدار قطعات، یکی از نقاط تاریک این ماجراست.
ساختار نظارتی پراکنده
بخشی از این آشفتگی به ساختار نظارتی بازمیگردد.
نهادهای متعدد بدون هماهنگی
نهادهای متعدد هر کدام بخشی از زنجیره را نظارت میکنند، اما هماهنگی لازم وجود ندارد.
بخشنامههای مقطعی و تصمیمات جزیرهای
بخشنامههای مقطعی، تصمیمات جزیرهای و نبود یک مرجع واحد، نه تنها مشکلات را حل نکرده، بلکه سرعت عمل فعالان بخش خصوصی را نیز کاهش داده است.
نظر فروشندگان بازار آزاد
فروشندگان بازار آزاد میگویند هر بار که نهادی جدید وارد میدان نظارت میشود، نتیجهاش افزایش کاغذبازی و بلاتکلیفی بیشتر است، بدون اینکه کمبود واقعی برطرف شود.
پیامدهای سنگین برای مصرفکننده
پیامدهای این وضعیت برای مصرفکننده سنگین است.
صفهای طولانی و توقف خودروها
صفهای طولانی در تعمیرگاهها، توقف خودروها برای مدت نامعلوم، افزایش هزینه تعمیر به دلیل قیمتهای ناپایدار و در نهایت، روی آوردن به قطعات تقلبی یا کمکیفیت که ایمنی خودرو را به خطر میاندازد.
شکایت تعمیرکاران
تعمیرکاران نیز از کاهش درآمد و آسیب به اعتبار حرفهایشان شکایت دارند.
افزایش وابستگی به قطعات وارداتی
با افزایش تعداد خودروهای مونتاژی در ناوگان کشور، وابستگی به قطعات تخصصی وارداتی یا تولید محدود داخلی بیشتر شده است.
شکنندگی زنجیره تأمین
این وابستگی، در شرایط تحریم و نوسان ارزی، زنجیره تأمین را شکنندهتر کرده و هر تأخیری در واردات یا تولید، بلافاصله به بازار مصرف سرایت میکند.
عدم شفافیت در انبارها
عدم شفافیت در موجودی انبارهای رسمی شرکتها نیز به شایعات و افزایش قیمتهای کاذب دامن زده است.
هشدار کارشناسان
کارشناسان معتقدند ادامه این روند میتواند به بحرانی گستردهتر منجر شود.
«شرکتهای مونتاژکار طبق قانون موظف به تأمین پایدار قطعات هستند، اما پاسخگویی نمیکنند. این سکوت، بازار را به آشوب کشانده و مصرفکننده را قربانی کرده است.» – رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم یدکی تهران
خدمات پس از فروش در بحران؛ زمان بازنگری فوری فرا رسیده
حل این نابسامانی نیازمند شفافسازی مسئولیت شرکتهای خودروساز، تقویت نظارت یکپارچه دولتی و ایجاد هماهنگی واقعی بین نهادها است. تا زمانی که زنجیره تأمین اصلاح نشود، انبارهای رسمی پر نشوند و مونتاژکاران پاسخگو نگردند، مصرفکنندگان به پرداخت هزینههای سنگینتر، انتظارهای طولانیتر و ریسک ایمنی بیشتر محکوم خواهند بود. بازار لوازم یدکی نمیتواند به تنهایی بار این ناکارآمدی را بر دوش بکشد؛ صنعت خودرو باید به تعهدات قانونی خود عمل کند تا اعتماد از دست رفته بازگردد.
